Szanowni Państwo,
dane Ministerstwa Sprawiedliwości z ostatnich lat jasno wskazują, że problem przemocy domowej jest niezmiennie aktualny, a podejmowane od lat działania naprawcze nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. Od 2015 roku liczba osób skazanych za przestępstwa stanowiące różne formy przemocy domowej oscyluje wokół 11 tys. i utrzymuje się na względnie stałym poziomie. Nie zmniejsza się też liczba formularzy wszczynających „Niebieską Kartę” – od 5 lat oscyluje w przedziale 59,5-62 tys.
To jednak tylko dane oficjalne. Nasze najnowsze badania dotyczące zjawiska przemocy domowej, a w szczególności znęcania się potwierdzają tezę, że praktyka instytucjonalna oraz proces karny w aktualnym kształcie nie są najlepszą formą reakcji na przemoc domową. Oskarżeni i osoby pokrzywdzone uzyskują tylko formalne rozstrzygnięcie ważnej dla siebie kwestii nieuwzględniające ich potrzeb. Ponadto znaczna, choć trudna do określenia, liczba przypadków przemocy nie jest w ogóle nigdzie zgłaszana.
Przestępstwo znęcania się nie jest analizowane systemowo w sposób kompleksowy, uwzględniający wystarczająco uwarunkowania kulturowe czy stereotypy płci. Świadomość przyczyn i determinantów tej wyjątkowej formy przemocy, w której sprawca i ofiara pozostają w silnym, ambiwalentnym powiązaniu emocjonalnym, jest, mimo regularnie toczących się kampanii, stosunkowo niska, zarówno wśród decydentów, sędziów, jak i w całym społeczeństwie.
Przykładowo, badania WHO wskazują na problematyczne spożywanie alkoholu jako tylko jeden z wielu czynników ryzyka, obok młodego wieku, niskiego poziomu wykształcenia, doświadczenia przemocy w dzieciństwie, akceptacji dla przemocy czy zaburzeń osobowości. Mimo, iż pogląd, że przemoc jest konsekwencją nadużycia alkoholu, podziela aż 77% sędziów, to nie znajduje on potwierdzenia w praktyce orzeczniczej, gdzie niezwykle rzadko orzeka się chociażby środki karne w postaci zobowiązania skazanego do powstrzymania się od nadużywania alkoholu.
Tylko niewielki odsetek osób skazywanych z art. 207 kk jest kierowany na terapię uzależnień, a zaledwie 6% na oddziaływania korekcyjno-edukacyjnie. Przyczyny takiego rozdźwięku między deklarowanym stanowiskiem a podejmowanym działaniem nie są szerzej zbadane. W krajach zachodnich oddziaływania terapeutyczne orzekane są znacznie częściej i istnieją wypracowane dobre praktyki, które w Polsce można wykorzystać do zainspirowania korzystnych zmian instytucjonalnych. Stanowi to jeden z głównych celów raportu, który oddajemy w Państwa ręce.
Raport pt. "Wymiar sprawiedliwości wobec przemocy domowej" to ponad 100 stron nowych, ciekawych danych, infografiki oraz wykresy. Znajdą w nim Państwo:
Serdecznie zapraszamy do lektury i mamy nadzieję, że wyniki badania przyczynią się do większego bezpieczeństwa ofiar oraz skuteczniejszej pracy ze sprawcami.
Raport znajdą Państwo pod linkiem: https://courtwatch.pl/wp-content/uploads/2022/03/RAPORT_wymiar_spr_wobec_przemocy_domowej.pdf
W razie pytań/wątpliwości pozostajemy do dyspozycji. Jesteśmy otwarci na rozmowy i spotkania, które mogą przyczynić się do poprawy sytuacji.
Zespół Fundacji Court Watch Polska