Założenia
Celem V Krakowskiego Forum Karnistycznego jest odpowiedź na pytanie, na czym powinno polegać prokonstytucyjne stosowanie prawa karnego w sprawach karnych. W toczącej się aktualnie debacie prawniczej bardzo wiele uwagi poświęcono tzw. rozproszonej kontroli konstytucyjności prawa. Jednak nie jest oczywiste, na czym owa kontrola miałaby polegać oraz w czym miałaby się różnić od uwzględniania norm konstytucyjnych przy wydawaniu rozstrzygnięcia indywidualnego w sprawie karnej. Nie ulega wątpliwości, że rozstrzygnięcie procesowe powinno być w jak największym stopniu zgodne z Konstytucją, zwłaszcza w perspektywie ochrony konstytucyjnych praw i wolności jednostki. W tym kierunku należy także interpretować przepisy ustawowe i podustawowe określające podstawę kompetencyjną do wydania danego rozstrzygnięcia. Co jednak zrobić, gdy prima facie brzmienie ustawy wyklucza wydanie indywidualnego rozstrzygnięcia spełniającego standard konstytucyjny? Jakie techniki i strategie wykładnicze należy wówczas zastosować, by standard ten zapewnić? Jakie są uwarunkowania oraz ustrojowe ograniczenia ewentualnej odmowy stosowania niekonstytucyjnego prawa? Czy jest to w ogóle możliwe w aktualnym systemie norm konstytucyjnych?
Zagadnienia powyższe chcemy przeanalizować na przykładach już obowiązujących uregulowań z zakresu prawa karnego materialnego, procesowego i ustrojowego, które budzą szerokie wątpliwości konstytucyjne. Po pierwsze, celem debaty będzie wskazanie sposobów dochodzenia do wniosku, że ewentualne zastosowanie danej regulacji prowadzić będzie do niekonstytucyjnych skutków (co wydaje się wymagać odmiennych sposobów argumentacji od ustalenia in abstracto niekonstytucyjności określonej regulacji prawnej). Po drugie, dyskusja będzie zmierzać do odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób ma postąpić organ procesowy w przypadku stwierdzenia, że istnieje niebezpieczeństwo wydania rozstrzygnięcia, które prowadzić będzie do niekonstytucyjnych skutków. Zakładamy, że inaczej problem ten może wyglądać w prawie karnym materialnym, inaczej zaś w perspektywie prawa procesowego, a inaczej jeszcze w sytuacji, gdy wątpliwości będą dotyczyć kwestii ustrojowych funkcjonowania organów procesowych w sprawach karnych.
Planowana debata ma mieć charakter praktyczny, wskazując sposoby argumentacji i zasady wykładni gwarantujące uzyskanie największej zgodności indywidualnego rozstrzygnięcia w sprawie karnej z wartościami konstytucyjnymi, a także określając granice prokonstytucyjnego stosowania prawa karnego.
Poszczególne tematy prezentowane będą przez dwóch referentów w formie debaty. Jeden z referentów przedstawi wątpliwości konstytucyjne oraz możliwości uzyskania prokonstytucyjnego rozstrzygnięcia, drugi zaś przyjmie na siebie rolę adwersarza, koncentrując się na przedstawieniu argumentów przeciwnych i ograniczeń w zakresie prokonstytucyjnego stosowania prawa w analizowanym przypadku. W każdej części konferencji przewidziany jest czas na dyskusję z publicznością, do której zachęcamy wszystkich uczestników Forum.